نشر شدت

• ننگین‌ترین نمونه‌ای که نشان می‌دهد چطور حکومت‌ها تحت فرمان سرمایه‌ی بزرگ بودند، اولین جنگِ تریاک میان بریتانیا و چین در سال‌های 1840 تا 1842 بود. در نیمه‌ی اول قرنِ نوزدهم، کمپانیِ هندِ شرقیِ بریتانیا و تجارِ ریز و درشت با صدور مواد مخدر، به‌خصوص تریاک، به چین ثروت‌های کلان کسب کردند. میلیون‌ها چینی معتاد شدند که کشور را از نظر اقتصادی و اجتماعی تضعیف کرد. در اواخر دهه‌ی 1830 حکومتِ چین ورودِ مواد مخدر به کشور را ممنوع اعلام کرد، اما تجارِ مواد مخدر بریتانیایی به راحتی این قانون را نادیده گرفتند. مسئولان شروع به توقیف و انهدامِ محموله‌های مخدر کردند. کارتل‌های موادِ مخدر ارتباطاتِ نزدیکی با وست‌مینستر (=دربار بریتانیا) و داونینگ‌استریت (=مقر نخست‌وزیری بریتانیا) داشتند - در حقیقت بسیاری از نمایندگانِ مجلس و وزرا در کمپانی‌های موادِ مخدر سهام داشتند - و بنابراین به حکومت فشار آوردند تا واردِ عمل شود.
• در سال 1840 بریتانیا به نامِ «آزادیِ تجارت» به چین اعلان جنگ داد. پیروزیِ آسانی بود. چینی‌های مغرور از پسِ سلاح‌های مدرن و حیرت‌انگیزِ بریتانیایی - کشتی‌های بخار، توپخانه‌ سنگین، راکت و تفنگ‌هایی با نواختِ آتشِ تند برنیامدند. در معاهده‌ی صلحی که به دنبال آمد، چین پذیرفت که محدودیتی برای فعالیت‌های تاجرانِ بریتانیاییِ موادِ مخدر ایجاد نکند و خساراتی را که پلیسِ چین به آنان وارد آورده بود، جبران کند. به علاوه انگلیس که خواستارِ سلطه بر هنگ‌کنگ بود، این حق را به‌دست آورد که از آنجا به عنوان پایگاهی مطمئن برای وارداتِ مواد مخدر استفاده کند.
• (هنگ کنگ تا سال 1997 در دست بریتانیا باقی ماند) در اواخرِ قرنِ نوزدهم حدود چهل میلیون چینی، یعنی یک دهم جمعیتِ چین به تریاک اعتیاد داشتند.

انسان خردمند (تاریخ مختصر بشر) - نوشته یووال نوح هراری