نشر شدت

• کلیسای کاتولیک از سه سرچشمه آب می خورْد: تاریخ مقدس‌اش یهودی و الهیات‌اش یونانی و حکومت و قانون‌هایش - حداقل به طور غیرمستقیم - رومی بود. نهضتِ اصلاحِ دین عناصر رومیِ آن را طرد کرد و عناصر یونانی‌اش را ملایم ساخت و عناصر یهودی‌اش را نیروی فراوان بخشید.
• بدین طریق دین با نیروهای ملی که سرگرمِ باز کردن و به هم زدنِ همبستگی‌های ساخته و پرداخته‌ی امپراتوریِ روم و کلیسای رومی بود همکار و هماهنگ شد. مطابق نظریاتِ کاتولیکی، وحیِ آسمان ختم نمی‌شود بلکه به وسیله‌ی کلیسا قرن به قرن ادامه می‌یابد؛ و بنابراین برای هر فردی واجب است که عقاید شخصیِ خود را رها کند و تسلیمِ کلیسا شود.
• پروتستان‌ها به عکس کلیسا را به عنوان وسیله‌ی نزول وحی نپذیرفتند و گفتند که حقیقت را باید فقط در کتابِ آسمانی جستجو کرد و این کتاب را نیز هر کسی می‌تواند برای خود تفسیر و تاویل کند.
• اما مردم در تفسیر کتاب آسمانی با یکدیگر اختلاف نظر پیدا کردند و هیچ مقامِ آسمانی وجود نداشت تا درباره‌ی آنها حکم کند.
• البته در عمل دولت مدعیِ آن حقی شد که سابق به کلیسا تعلق داشت.

تاریخ فلسفه - برتراند راسل