• مفاهیم کانت دو پهلواند. عقل در مقام نفس استعلایی و مافوق فردی دربرگیرنده ی ایده ی نوعی همزیستیِ آزاد است که در متن آن آدمیان خود را به منزله ی سوژه ی کلی و همگانی سازمان می بخشند و با تکیه بر همبستگی آگاهانه ی کل جامعه بر تقابل میان عقل ناب و عقل تجربی غلبه می کنند.
• این کل معرفت ایده ی کلیت حقیقی یا همان آرمان شهر است...
• ماهیت شماتیسم که امر کلی و جزئی مفهوم و مصداق فردی را از بیرون مرتب و هماهنگ می کند، چیزی نیست جز منفعت جامعه ی صنعتی.

دیالکتیک روشنگری - هورکهایمر و آدورنو